Semînerke giranbiha

Bi amadekariya Komeleya Nivîskarên Kurd li Swêd, li Kitêbxaneya Kurdî ya Stockholmê nivîskar û wergêr Ziya Avci, li ser jiyan û berhemên Mele Mehmûdê Bazîdî û Alexander Jaba îro semînerek da.
Semîner saet di 13-an da bû û ciyê semînerê(Kitêbxaneya Kurdî)jî ji mala min gelkî dûr bû.
Heger ne xêra M. Alî Kût bûya minê ancax di du saetan da bikanîbûya xwe bigîhanda kitêbxaneyê.
Mala M- Alî Kût ava be, piştî lêgerîneke gelek dûr û dirêj, çend çûn û hatinên çewt yên li dora mala min û alîkariya GPS-ê axirê camêr dawiya dawî bi serkeftineke mezin xwe gîhand min, berê ez û dû ra jî Ziya Avci, Paşa Ûzûn û Serdar Roşan yek bi yek hilda û bi saxî û selametî em hemû gîhandin ciyê semînerê.
Ziya Avci, wek hemû xebat û wergerên xwe yên din, bi vê xebata xwe ya li ser Mele Mehmûdê Bazîdî(1797-1867), dîsa xebateke pir hêja û baş kiriye, du berhemên Mele Mehmûdê Bazîdî yên hêja, ”Camieya Rîsaleyan û Hîkayetan Bi zimanê Kurmancî û Adet û Rusûmatnameyê Ekradiye” ji tîpên erebî transkirîpteyî elîfbeya kurdî latînî kiriye û li kitêbxaneya kurdî zêde kiriye.
Herdu kitêb jî him bi rûsî û him jî bi elîfbeyên erebî û latînî ne û ji alî weşanxaneya Lîsê va hatine weşandin.
Mele Mehmûdê Bazîdî, ji zargotin, edebiyat, dîrok û zimanê kurdî ra ximetên pir mezin û giranbuha kirine.
Gelek berhemên kurdan, mesela Mem û Zîn, Kitaba Tewarîxe Cedîdê Kurdistan, Ferhenga Kurdî Fransizî, Ferhenaga Kurdî ya Devoka-Hekkarî Revendî, Rêzimanê Erebî bi Kurdî, Şerefnaneya Şerefxanê Bedlîsî û gelek çîrok û hîkayetên gelêrî ji mirin û wendabûnê xelas kiriye, hinekên wanji devkî derbasî nivîsê kiriye û hinek jî weke Şerefnameyê ji Farisî kiriye kurmancî û li ser li dora 54 berheman teslîmî A. Jaba kiriye û bi vî rengî jî ev berhem hemû ji mirin û wendabûnê xelas bûne û gihîştine roja îro.
Berhemên Mele Mehmûdê Bazîdî teslîmî A.Jaba kirine, Jaba hinên wan tercumeyî û rûsî û hinek jî tercumeyî Fransizî kirine, hinek jî weke orjînal li ba xwe hîştine.
Lê hemû jî îro di kitêbxaneya Sankt Petersburgê da têne parastin.
Ev berhemên Mele Mehmûdê Bazîdî dane A.Jaba, ji bo civaknas û dîroknasên kurd bêguman hemû jî çavkaniyên bêhem ne.
Lê li gel van xebatên hêja jî, Mele Mehmûdê Bazîdî mixabin di nava kurdên bakur da qet nayê naskirin.
Xebatên weha, hindek be jî piçekî ewê bibe wesîleya naskirina Mele Mehmûdê Bazîdî.
Di semînerê da Ziya Avcî bi kurtî li ser Bazîda wê demê jî rawestiya û got, di salên 1850-î da li Bazîdê 16 medrese hebûne.
Ev tê wê maneyê ku Bazîd wê demê, yanî piştî bicîbûna Ehmedê Xanî(1651-1707) ji bo kurdan bûye merkezeke çand û kulturî ya gelkî girîng.
Li bajarekî hebûna 16 medreseyan tiştekî pir mezin e.
Medrese weke zanîngeha îro ye, miqabilên unîwersîteyê ye.
Ev yek jî rewşa civaka kurd ya wê demê nîşan dide.
Îsal bû qismetê min, min him çû Bazîd dît û him jî Qesra Îshaq Paşa û gorra Ehmedê Xanî ziyaret kir.
Bazîda kevn bajarekî Kurdistanê yê gelekî kevnare ye.
Dema meriv diçe Bazîdê çiyayê Agirî pir nêzîk xuya dike, Agirî, bi belekiyên berfa xwe, bi wê heybeta xwe ya mezin meriv dike heyranê xwe, meriv dixwaze hema ji xwe ra lê temaşe bike.
Bazîd di dîroka edebiyata kurdî da ciyekî xwe yê pir girîng heye û tim û tim jî roleke mezin lîstiye.
Çimkî gelek edîb û helbestvanên kurd li Bazîdê di Medreseya Ehmedê Xanî da perwerde bûne û gelek berhemên hêja dane gelê xwe.
Mele Mehmûdê Bazidî ji van kesan medreseya Ehmedê Xanî yek e.
Bazîda kevn di geliyekî pir teng da ye û teqrîben 5-6 kîlometreyan dûrî Bazîda nuh e, meriv ji dûzê bi çiyê da hildiperike.
Qesra Îshaq Paşa û Gorr û Mizgefta Ehmedê Xanî li hember hev in, di nabêna wan da tenê çendsed mîtro heye.
Ji pacaya Qesra Îshaq Paşa temaşekirina çiyayê dorê û Bazîdê ecêb xweş e, meriv xwe weke qertelekî li asîmanan his dike, xweza, Bazîd di bin meriv ra biçûk xuay dike.
Hîn û hîn jî rojê bi belkî bi hezaran kurd diçin Bazîdê ser gorra Ehmedê Xanî, weke ziyaret tewaf dikin.
Dema ez çûm bi sedan însan li wir bûn.
Ji bo vê xebata heval Ziya Avci û amadekariya Komelaya Nivîskarên Kurd û Kitêbxaneya Kurdî ez gelkî sipas dikim.