"Zemq" cihê be jî armanc eynî ye

Serîhildan û liberxwedana kurdan ya dûr û dirêj piştî 80 salî be jî, bêdil û bi zor be jî, bi şiklekî nîvço be jî, dawiya dawî hin tirk û ronakbîrên wan anî rê, êdî gelekên wan qala hebûna miletê kurd û dana mafên kurdan dikin.
Ev, pêşketineke pir baş e, çareseriya meselê hêsantir û rê jî kintir dike.
Kesên wek Hasan Cemal, Cengîz Çandar, Ahmet Altan, Mehmet Altan, Ergun Babahan, Mumtazer Turkone, Kakki Devrim û gelekên din, êdî vekirî dibêjin, heta ku dewlet hebûna kurdan qebûl neke, mafê kurdan yê netewî nede şer ranaweste, li Tirkiyê tu mesele çareser nabe...
Ji bo ku li Tirkiyê gelşên aborî û civakî çareser bibin û demokrasî bicî bibe, dibê hebûna kurdan û perwerdeya bi kurdî were qebûlkirin yanî mafên wan yê netewî were dayin.
Pêr Hakki Dewrîm di hevpeyvînekê da li ser vê meselê gelek tiştên baş û rast gotibûn.
Do dîsa di rojnameya Milliyetê da îcar jî Metin Munîr çend tiştên rast û xweş gotine.
Yanî li Tirkiyê gelek kesên ku heta nuha di mesela kurd da kerr, lal û kor bûn û bi yek gotinê jî qala hebûna kurdan, zimanê kurdan û mafên wan yê netewî nedikirin nuha wa ye êdî qal dikin.
Lê wek min di serî da jî got, tirk bi rehetî nehatin vê nuxteyê, kurdan ew xebat, têkoşîn û xwîna xwe anîn vê nuxteyê.
Ez werim ser meqaleya Metîn Munîr.
Metîn Munîr di nivîsa xwe da gotiye:
”Zamqa Ataturk negirt. Tirkiyeya Ataturk belav dibe.”
Weleh ne zemq, çîmento jî nikane kurdan bi tirkan ve bizeliqîne û bike yek milet...
Ji ber ku kurd ne ew milet e ku bi “zemqê”, bi “çîmento” bi miletekî din ve bizeliqe û dûra pê ve bimihe...
Dixwaze bira viya “zemqa tirkîtiyê” ya jî ya “dînî” be ferq anke...
Ev xeyaleke vikûvala ye, kurdan heta nuha gelek caran ev rastî nîşanî tirkan û dewleta wan daye.
Wek tê zanîn ”Zemq” û projeya Ataturk” ”tirkçîtî” û ”panturkizim” bû, hedefa Ataturk ew bû ku hemû hindikayî û miletê kurd bihelîne, bike tirk û bi vîrengî jî miletekî bi navê ”miletê tirk” bixuliqîne.
Lê Metîn Munîr bi rengekî sergirtî dibêje, vê ”zemqa tirkîtiyê” nikanîbû kurd zeft bikira, loma jî kurdan ”zemqa” Ataturk pûç kir.
Munîr dibêje, di plana modernîzebûna Ataturk da ”dîn” tunebû. ”Dîn, wek mala paşverûtiyê û kevneperestiyê dihat dîtin.”
Çimkî “Ataturk qismekî sûcê têkçûna Împaratoriyê dikir hustuyê dîn” û ”zemqa” ji dîn.
Loma jî Ataturk çawa dewlet xist destê xwe, tavilê ”Xîlafet rakir, hemû medreseyên dînî girt, terîqet qedexe kir” û dîn da aliyekî.
Ji ber ku di dewra Osmaniyan da bi rastî jî zemqa/şîrêza Împaratotiyê dîn bû, Ataturk ew rakir, ji dêlî wê îcar ”tirkîtî” bicî kir.
Li gor Ataturk û kemalîstan, ”zemqa dînî” têrê nedikir, ji bo çêkirina miletê tirk dibê zemq û xercekî hîn baştir, hîn qewîtir bihata bikaranîn.
Û ew jî ”tirçîtî” bû…
Lê nuha hukûmeta AKP-ê dixwaze ji nuh ve ”zemqa dîn” dîsa li ”zemqa Ataturk” zêde bike…
Munîr dibêje, ”Ataturk ji kevirên dewleta Osmanî bînayeke nuh û modern înşa kir û navê wê jî danî Tirkiye.”
Û dûra jî meselê tîne ser ”zemq” û projeye AKP-ê û wiha dibêje:
”Nuha Erdogan kevirên vê bînayê jêdixîne, bînayeke nuh û Tirkiyeke nuh ava dike. Lê belê di naverokê da tiştek naguhere. Îcbarek diçe, îcbareke din tê dewsa wê.”
Yanî Ataturk hebûna kurdan û ya miletên din înkar kir û xwest her kesî bi darê zorê bike tirk û ji bo vê jî ”zemqa tirkîtiyê” bikar anî, lê vê zemqê” zêde li ber xwe neda, piştî 80 salî xwe berda, her tişt felişî…
Îcar Erdogan jî ji dêlî ku mafê kurdan û yê miletên din qebûl bike, ”zemqê” diguhere, weke dema Osmaniyan dîsa ”zemqa” dîn” bikar tîne û dixwaze Tirkiyê bi vê ”zemqê” li ser nigan bihêle.
Metîn Munîr vê yekê şaş dibîne û dibêje:
”Zemqek tenê heye ku dikane Tirkiyê bi heve bizeliqîne. Ew jî dibê her kes çi ye wisa were qebûlkirin, dibê her kes dînê xwe û taybetmendiyên xwe yên din azad bijî. Rojekê piştî rijandina gelek xwîn, piştî kişandina gelek êşan belkî em bikanibin bigihîjin wê Tirkiyeyê.”
Wek di van rêzan da jî xuyaye Metîn Munîr di derbarê siyaset û projeya dewlet û hukûmeta AKP-ê da ne xweşbîn, reşbîn e, ”zemqa” Erdogan ya ”dîn” Metîn Munîr gelkî ditirsîne û xemgîn dike.
Ataturk bi riya ”tirkîtiyê” xwest hindikayî û kurdan bi darê zorê bike tirk, Erdogan nuha dixwaze vê ”zemqê” bi ya ”dîn” biguhere û dîsa kurdan û eqaliyetên din bi darê zorê bike tirk.
Yanî armanc û naveroka siyaseta Ataturk û ya Erdogan eynîye, zordariyek diçe, zordariyeke din tê dewsa wê…”
Yanî "zemq" çihê be jî hedef eynî ye, dibê kurd bibin tirk...