Îşkence dezgeyeke Tirkiyê ya girîng e

Siyasetmedar û berpirsiyarên dewletê herçiqas înkar bikin jî lê azar û îşkence wek dezgeyeke dewleta tirk ya esasî ye.
Li gor kesên ku dewletê îdare dikin, bêyî îşkence dewlet îdare nabe.
Pêşiyên tirkan gotine, yê li qîza xwe nexe ewê li çonga xwe xe.
Birêvebirên Tirkiyê jî li gor vê şîreta bav û kalên xwe hemwelatiyên xwe baş dikutin.
Lê gelek caran bi vê jî nayên serî, loma jî salê çend heban dikujin.
Li gor rapora Weqfa Mafên Însanî ya Tirkiyê(TIHV) di sala 2000-î da kesên di bin çavan û di girtîgehan da mirin e 59 e.
Di sala 2001-ê da hejmra kesên di bin çavan û di girtîgehan da hatine kuştin daketiye 57 kesan.
Di sala 2002-an da ev hejmar hinkî din jî kêm bûye, tenê 48 kes hatine kuştin.
Di sala 2003-an ev reqem baş kêm bûye, daketiye 22-an.
Di sala 2004-an da rewş dîsa xera bûye û hejmara kesên hatine kuştin ji 22-an derketiye 38-an.
Di sala 2005-an da hejmara kuştiyan daketiye 16, di sala 2006-an da hinekî din jî kêm bûye, daketiye 11, di sala 2007-an da daketiye 10-an.
Lê di neh mehên pêşîn yên îsal (2008)da hejmara kesên bi îşkenceyê hatine kuştin îcar derketiye 29-an.
Diyar e dîsa cî li dewletê teng bûye. Çimkî dema cî li dewletê teng dibe îşkence û cînayet jî zêde dibin.
Wek tê dîtin sal tuneye ku bi dehan însan bi îşkenceyê nehatibin kuştin. Sala herî kêm 2007-e, wê salê jî dîsa 10 kes kuştine.
Di vir da meriv dibîne îşkence û kuştin li Tirkiyê beşekî sîstemê ye û bi hawakî sîstematîk tê meşandin.
Salekê kêm bibe, sala din zêde dibe. Lê tu carî ji ortê ranabe. Ji ber ku siyasetmedar û birêvebirên dewletê azar û îşkence tu carî sûc nedîtine û nabînin. Hela tew kesê ku îşkence lê hatibe kirin kurd be ji xwe normal e.
Loma jî heta ku îktîdarên siyasê azar û îşkencê weke sûcekî li dijî însaniyetê qebûl nekin li Tirkiyê îşkence naqede.
Dîsa li gor rapora TIHV-ê kesên ji ber van bûyeran di heqê wan da lêpirsîn hatine vekirin di îfade û parastinên xwe da tiştên pir balkêş û ecêb gotine. Ji îfadeyan çend nimûne:
-Em di şertên pir xerab da dixebitin. Perên em distînin pir hindik e. Jiyana me ya sosyal tuneye.
Weleh xweş meseleye, wê demê kî di şertên xerab da bixebite û meaşê kê hindik be divê îşkencê li xelkê bike û însanan bikuje.
Esas li Tirkiyê îşkence jî û hebûna her babet çete jî bi mesela kurd û têkoşîna kurdan ve girêdayî ye. Dem tê dewlet bi qanûnên xwe nayê serî, wê demê çete, qatil û îşkenceyê dixe dewrê, li hember kurdan wan bikar tîne.
Çawa ku li Tirkiyê gelek qanûn bi taybetî ji bo kurdan hatine çêkrin, her wisa îşkence jî bi taybetî ji bo ku li kurdan tê kirin sûc nayê dîtin û nayê qedexekirin.
Mesele ev e.