Dewlet û miletê "sentetîk"

Tirkiye û miletê tirk du hebûnên sentetîk in, sûnî ne, tu kok û bingeheke wan ya dîrokî tuneye. Navê ”Tirkiyê” piştî Şerê Cîhanê Yekem, bi alîkariya hin konsultên ewrûpî hat dîtin.
Di dîrokê da welatekî bi navê ”Tirkiye” tuneye, nîjadperestên balkanî û kafkasî ev nav li vê ”Tirkiya ” nuha û li bakurê Kurdistanê kirin.
Sosyologê kurd Yaşar Abduselamoglu, li ser vê meselê şiroveyeke pir baş li ser gotina Hidayet Şefkatli Tuksal kiriye. Tuksal, di telewîzyona CNN-ê da gotiye, ” "Bu ülkenin adı Türkiye olmasaydı belki daha barış içinde yaşayacaktık/Navê vî welatî ne Tirkiye bûya belkî emê hîn baştir di nava aştiyê da bijiyana.”
Abduselamoglu jî di facebookê da li ser vê peyvê analîzeke kin ya baş kiriye.
Sed sal berê Împaratoriya Osmanî hebû, Kurdistan hebû, lê welatekî bi navê ”Tirkiyê” tunebû, ew, welatekî çêkirî yanî sûnî ye. Bingeheke ”Tirkiyê” ya dîrokî, huqûqî û gelêrî tuneye. Welatê ku îro jê ra dibêjin ”Tirkiye”, milkê xelkê ye, xwediyên wê hinek kuştin û hinek jî bi darê zorê celî kirin û dû ra jî dest danîn ser welatê xelkê.
Kurd hîn teslîm nebûne, ev nod sal in kurd ji bo girtina welatê xwe li ber xwe didin, hela em binêrin ev liberxwedan ewê çi bi xwe ra bîne…

XXX
Alîkarê serokwezîrê Tirkiyê û Berdevkê Hikûmetê Bulent Arinç, di pograma kanala Haberturkê da gotiye, ji bo ku ferhenga ”Tirkî-Kurdî” hazir bikin, wan talîmat daye Dezgeha Zimanê Tirkî.
Ya Arinç efendî kurdan pir nezan û kêmaqil dihesibîne ya jî ew bi xwe yekî pir rebenok e û cidîyeta meselê fêm nake.
Kurd êdî bi van manawrayên xapandinê yên basît û biçûk naxapin.
Û hewcederayê kurdan bi amadekirina ferhenga Arinç jî tuneye, berî nuha bi salan wan bi xwe gelek ferhengên kurdî-tirkî, tirkî-kurdî çêkirine.
Dibê hukûmet dev ji taktîkên wiha basît berde û mafê kurdan yê netewî qebûl bike.
Mesela miletê kurd bi çêkirina ferheng merhengan çaresernabe, mesela kurd, meseleyeke netewî û siyasî ye, kurd doza mafên xwe yên netewî dikin, ferheng çi ye?

XXX
Li ser pirsa hakim, ”te ala Kurdistanê çi kir", Qadî Mihemedê nemir ev bersîva dîrokî daye yê celad:
”Min ala Kurdistanê emanetî Mele Mistefa Barzanî kirîye, ew li ser milê wî ji çîyakî dihere çîyakî, ji bajarekî dihere bajarekî, ji welatekî dihere welatekî, heta ku rojekê li ser hemû çîyayên Kurdistanê, li hemû derên Kurdistanê bête daliqandin, pir baş bizanibin ku ewê ew roj jî bê!