Lê dema wiha nebe û dem têkeve nabênê jî tama wê namîne. Loma jî heta ji min bê ezê dirêj nekim û zû biqedînim.
Ez çar rojan li Mêrsînê mam.
Normal mêrsîn bajarekî pir germ e, meriv lê debar nake. Lê ji ber ku ez di orta gulanê da çûbûm dinya pir xweş bû, ne germ û ne jî sar bû. Meriv bi rehetî bi tena îşlig ve digeriya.
Loma jî ji alî hewayê ve tu problem tunebû, kêf kêfa min bû, min yek rojê jî şemsiye neda destê xwe.
Birayê min her çiqas nuha mamoste be jî lê di esasê xwe da arkeolog e. Ji ber xwediyê nav û paşnavekî ”tahlûke” bû loma jî wê demê weke arkeolog kar nedanê.
Piştî çend salên virda û wêda dû ra bû mamoste.
Belê, ji ber ku arkeolog e loma jî baş dizanîbû ku kîjan cî û der hêjayî dîtinê ye. Û ji bo min jî ev şansek bû.
Êdî ne hewce bû ku min navên ciyên dîrokî bizanîbûya û jê bixwesta ku min bibe wir.
Bêyî haya min, wî bi xwe der û warên, sîteyên hêjayî dîtinê xistibû rêzê û ez dibirim digerandim.
Li vir dibê ez fedekariya Firat Acar jî binitirînim. Du rojan ji sibê hetanî êvarî camêr bi erebeya xwe em(ez, Berzan û Yilmaz Elçî)baş gerandin. Wan herdu rojan me gelek cî, sîte û bajarên antîk dîtin.
Rojekê jî bûrayê birayê min (birayê xanima birê min)Seyid ez li nava bajêr gerandim. Ew ji Awusturalyayê hatibû îznê.
Ji ber ku ew li Mêrsînê mezin bûbû, loma jî Mêsrsîn baş nas dikir.
Wek min got, min Mêrsîn cara dawî di sala 1968-an da dîtibû. Wê demê ez 18 salî bûm.
Hevalekî minê ji Wêranşarê(Zeher Atîla) li Mêrsînê kar dikir. Ez çûbûm ba wî.
Heta wê demê min derya nedîtibû. Cara pêşî min derya li Mêrsînê dît.
Gava çavên min li keştiyên mezin ketibû ez matmayî mabûm, heta wê demê min ji nêz ve keştiyên wiha mezin nedîtibû.
Tiştê ji wê demê di bîra min da maye Mêrsîn bajarekî pir xweş bû, park û hişnayî lê pir bûn. Kuçe û kolan paqij, bi dûzan bûn û keçikên wan yên xweşik pir bûn, li gor bajarên me pir vekirî bûn.
Destpêka bajêr ne têda, wira ciyê kurdan bû, Mêrsîn dîsa jî xweş bû û pir mezin bûbû.
Dera herî xweş perava deryayê bû, bi dehkîlometroyan derya dagirtibûn û kiribûn ciyê gerê, park, aşxane û qahwexane.
Ji bo gerê û rûniştinê ciyekê pir xweş bû.
Li Mêrsînê cî û warên kevn, bajarên antîk hemû bi alî Edremli, Silîfke Antalyayê ve bû.
Min nizanîbû li Mêrsînê hewqas derên antîk hene, bi ger û dîtinê nediqediyan.
Wêranşar, Tiyatroya Antîk, Îbadetgeha Romayê, Deriyê Romayê, Goristana Kevn, Kizkalesî(kela keçikê), Îbadetgeha Zeus, Dîwarê Reş çend ciyên em lê geriyan ku hemû jî pir xweş û harîqe bûn.
Tiştê herî dilê meriv pê diêşiya di orte û nava van cî û warên dîrokî û antîk da li gelek deran xanî lêkiribûn, kevirên wan biribûn û li vir û li wir ji xwe ra xaniyên weke holikan ava kiribûn..
Li Kizkalesiyê em rastî du wêranşariyan hatin, li ber deryayê du aşxane û pansiyonên wan hebûn. Yek kûrî û yek jî xidrekî bû.
Yekî ji wan gava dît ku em bi hev ra bi kurdî dipeyivin, ew jî bi me ra bi kurdî peyivî û xwest rismê me bikşîne. Min ji devoka wî fêm kir ku wêranşarî ye. Û rast jî wisa derket.
Li derê wiha dema meriv rastî kurdan tê kêfa meriv tê, li xerîbiyê aîdîyet xwe bêtir nîşan dide.
Em li ba wan rûniştin me qahwe vexwar, min got bira perê me têkeve bêrîka kurdan.
Ji Mêrsînê 60-70 km dûr, bi alî ciyan da em çûn aşxaneyeke masiyan, me li wir masî xwar. Gundekî pir dûrî bajêr bû, lê aşxane dîsa jî tije bû.
Li Mêrsînî gelek Wêranşarî dijîn, heta komeleyeke Wêranşariyan jî heye, lê ez neçûmê. Ji ber ku wexta me tunebû.
Ji wêranşariyan min tenê hevalekî xwe, Mehmet Soken(birayê Ahmet Sokenê şehîd ku li Erzeromê ji alî faşîstan ve hate kuştin) Ez bi xwe lê geriyam û çûma ba wî. Bi dîtina wî ez gelkî kêfxweş bûm.
Ez bajarên din yên Tirkiyê nizanim, lê li Mêrsînê jî weke Stenbolê kurd pir bûn. Min li her derê kurd didîtin û gelekê caran jî li kuçe û kolanan dengê kurdî diket guhê min. Carnan bi telefonê dipeyivîn û carnan jî bi hev ra bi kurdî dipeyivîn.
Ji xwe jinên kurd meriv ji cil û bergên wan nas dikir ku kurd in.
Li kolanan gelek kurdên pir feqîr bala meriv dikşand. Her yekî ya çend pakêt cixare, ya jî çend lîstokên zarokan, morî û mircan dabûn ber xwe. Hemû tiştên li ber ya 40-50 dolar dikir ya nedikir.
Yanî weke li Stenbolê, li vir jî kurdên feqîr bala meriv dikşand.
Li gor Berzan ji min ra got li Mêrsînê kurdên elewiyên ji Meraşê, Meletyê, Dêrsimê û Adiyamanê pir in. Herî zêde jî elewiyên Meraşî ne.
Ji ber ku dema hilbijartinan bû loma jî em carnan siyasetê û li ser hilbijartinan jî dipeyivîn.
Texmîna Berzan ew bû ku BDP-ê îcar ewê parlamenterekî ji Mêrsînê derxista (texmîna wî rast derket)lê piraniya kurdên elewî ewê rayên xwe nedana namzedê BDP-ê.
Ez îro bi Berzan ra peyivîm, min ev pirs jê kir, mixabin ev texmîna wî jî rast derketiye, ji herêmên piraniya wan elewî ne ji kurdan ra ray derneketine, rayên xwe weke Dêrsimê dane CHP-ê.
Diyar e ku kurdên elewî wisa bi rehet ji CHP-ê qut nabin, namzetê kurdan elewî û sed qatî ji yê CHP-ê baştir be dîsa jî rayên xwe nadinê, didin yê CHP-yî.
Li vir dibê meriv ji kal, pîr û kesên navsala bêtir li ser zarok û keç û xortan raweste, mezin carê çûne, guherandina wan pir û pir zahmet e.
Ev yek ji bo hemû elewiyên Kurdistanê jî wiha ye, hêvî zarok û xort in, dibê kurd dest bavêjin wan, ruh û evîna Kurdistanê kurdayetiyê di dilê wan da gurr û geş bike.
Ez hinekî ji meselê dûr ketim, lê çi bikim, ev jî beşekî jiyana kurdan ya girîng e.
Li Mêrsînê navê xwarinekê bala min kişand, ”Tantûnî”.
Min bi xwe navê ”Tantûnî” qet nebihîstibû, piştî kul i her derê bi ber çavê min ket, min meraq kir û ji Berzan pirsî.
Berzan got, viya xwarineke Mêrsînê ya pir meşhûr e, erzan e, xwarina feqîra ye, dikin etor û didin destê meriv.
Ji meraqan min du caran xwar. Sorgoşt hûr hûr dikin, di sêlekê da sor dikin û dû ra bi pîvaz, bexdenos, firingî û hinek leymûn ra dikin etor û didin destê meriv. Mesela zelete û hişnayiyê di destê meriv da ye, dilê meriv çawa bixwaze meriv wer dike.
Û bîranînek
Şevekê ez û Berzan li peravê(sahîlê)li pastexaneyeke bi nav û deng(bawer dikim navê wê Beyaz Sut bû) rûniştibûn û me qahwe vedixwar. Berzan got, ez û Yilamz jî eynî li vê derê rûniştin.
Li ser wê, min rabû telefonî Yilmaz kir û got, ez li filan derê rûniştime û qahwê vedixwim.
Tam di wê esnayê da qelebalixek sporciyan(ji ber ku taximê Mêrsînê derketibû lîga yekem)ji ber me derbas dibûn. Qelebalixeke mezin mezin bû. Ez bi Yilmaz(Selîm Bakac)ra bi kurdî dipeyivîm. Îcar ji ber qelebalixê min dengê xwe pir bilind kir. Di wê esnayê da yekî porsipî û çend kes jî li pê ji ber masa me derbas û bûn, silav dan me û çûn li kêleka me rûniştin.
Min fêm nekir silav da me, loma jî min silava wî negirt û axaftina xwe domand.
Min dît Berzan dikene, lê min tu maneyek nedayê.
Piştî axaftina min qediya Berzan got, abê te evê silav da me nas kir?
Min got na, sîma wî ji min ra xerîb nayê lê nizanim kî ye?
Berzan dîsa kenê xwe domand û got, viya cîgirê serokê MHP-ê û namzetê MHP-ê yê Mêrsînê Mehmet Şandir e…
Min got baş bû ku min silava wî negirt…
Em bîsteke din jî rûniştin û dû ra rabûn çûn mal…
Netîce, Mêrsîn xweş bû, lê min xwe lê weke li Rihayê û Amedê dilşa û bextewar his nekir...
Sibe xatir ji Mêrsînê dixwazim û berê xwe didim Anqereyê…
Inga kommentarer:
Skicka en kommentar