Xirneşêr

Şevekê xewa pisikekê nehat, şev lê gerîya. Rabû ji nav gund derket, jêvajorî lê çêbû, çû ket nava daristanekê.
Lê bû sibe, roj lê hilat. Li der derdora xwe nêrî, fêm kir rê li ber wenda bûye. Nema zanibû ewê çawa ji nava wê daristana mezin, kûr û tarî derkeve û here mala xwe.
Ponijî, meşiya. Ji nişka ve leqayî (rastî) rûviyekî hat. Mefera wê nema bireve, ji xwe ra got ya baş ew e ku ez teslîm nebim, dest bibim xwe. Dema ez li ber xwe nedim, ev hovê han ewê min bixwe. Pişta xwe kir nêk, dêla xwe kir gurz, pepikê xwe kir wek lepê şêr, xwe nepixand. Xwe kire mîna hûtekî rastîn.
Rûvî jê tirsiya, çîmên wî lerizîn, got:
-Bira, tu kî yî?
Pisikê got:
-Çawa tu min nas nakî? Ma li ser ruyê vê dinyayê kes heye ku min nas neke? Ez Xirneşêrr im !
Rûvî bêtir tirsiya, got:
- Li min negre, heta îro min hûtekî mîna te nedîtibû.
Pisikê xwe hinekî din jî gij kir û bû pifffîna wê, got:
- Ez pir birçî me, zû tiştekî xwarinê ji min ra bîne.
Rûvî biziya, da pêşiyê, ew bir ber qula xwe, hinek çekur û hestî dayê. Pisikê got:
- Li ser xwarinê gava yek li ba min be ez dîn dibim. Ji min dûr bikeve.
Rûvî ziravqetyayî bû, ji wir  dûr ket.
Piştî ku pisikê xwarina xwe xwar, rûvî qerde, qerde hat cem, hêdîka jê ra got:
- Sê hevalên min hene, ez ji wan hersêyan jî mezintir im.
Pisikê got:
- Ew kî ne?"
Rûvî got:
- Gur, hirç û beraz e. Gur diçe nêçîrê dikuje, hirç li ser milê xwe dike, tîne, beraz jî ji min ra axê vedide û cih çêdike. Ger hûtekî wek te jî bibe hevalê min, wê demê di vê daristanê da tu kes ewê bi me nikanibe. Hewcedariya min bi hûtekî wekî te heye.
Rûvî çû ji hevalên xwe ra got:
- Xirneşêr hatiye daristanê, dixwaze bi me re bibe heval û hevpar.
Gava qala ”şêr” bû, ew jî tirsiyan, gotin.
- Baş e, tu çawa dixwazî wer bike.
Rûvî got:
- Sibe emê wî dawetî xwarinê bikin. Şîreta min li we, li ser xwarinê hûnê xwe nîşanî wî nedin, ji ber ku li ser xwarinê ew har û dîn dibe, xurrîne ecêb jê tê, kane her dînîtiyê bike. Piştî têr xwar, emê bi hev ra bipeyivin û bazara xwe bikin. Heger ew bi me ra bibe heval, ev daristan ewê heta û heta ji me ra bimîne.
Gur, hirçê û berêz jê pirsîn, gotin:
- Gelo ew hûtekî çawa ye?
Rûvî got:
-Ez nizanim ez çawa bibêjim? Tarîfa şiklê wî wî pir zor e. Ew Xirneşêr e. Hûtekî sermezin e, diranxencer e, pençetûj e, neynûkkoj e, çavpêtî ye û pir bi xof û heybet e. Yanî hûtekî bêemsal e, meriv jê diqutuf e. Gava meriv li çavên wî dinêre gurrûzî digre canê meriv...
Hirçê çû ji nav kerî dada berxekê, avêt ji ser milê xwe da û anî. Rûniştin goştê xwe xwarin û dawa wê jî danîn ser ferşekî.
Gur çû ser latê raserî ferşê daw li ser bû xwe veşart.
Hirç hilkişiya ser dara nêzîkî ferş, berêz jî xwe xist talda deviyekî, di wir da xwe veşart.
Dema çavê pisikê li dawa berx ket, şorik ji dev herikî, hema di cî da xwe nepixand, newqa xwe tije kir, dêla xwe kir gurz, wek şêrekî piffîn û xurrîn pêket, li der û dora xwe nêrî û dûra hêdî hêdî berbî dawê ve çû.
Pisik ji xwe ra matmayî ma, ket ser dawê, ji kêfa nizanîbû çi bikira.
Hirç û gur jî bi dizîka lê temaşe dikirin, lê berêz ew baş nedidît. Çimkî pisik hinekî dûrî berêz bû.
Beraz ji cihê xwe liviya ji bo ku baştir li pisikê temaşe bike.
Çer xuşînî ji nav devî hat, pisik ji tirsan ra bi aliyê lat ve reviya. Ji gur wetnê pisik êrîşî wî dike, ji hewla ruhê xwe rabû xwe ji lêt wer kir jêr, feqîro kelokûtî bû.
Gava pisik çav li gur ket, ziravê wê qetiya, bi paş da baz da û hilperikî ser dara hirç li ser. Hirçê di dilê xwe da got:
- Wele gur kuşt, wa ye tê min jî bikuje.
Wê jî wek gur, ji tirsa xwe ji ser darê avêt û bi nav daristanê da reviya.
Dema çavê pisikê li hirçê ket, wê jî ji tirsa xwe ji ser darê avêt û ew jî berbî daristanê ve reviya. Berêz got:
-Wele herdu hevalên min kuştin, wê min jî bikuje.
Beraz heta jê hat reviya û di nava daristanê da winda bû.
Pisik ji tirsa berêz bi paş da vegeriya, hat li ciyê xwe yê berê rawestiya. Rûvî bi tirseke mezin jê ra got:
- Li qusûra me nenêre, me efû bike, qezayek çêbû.
Pisikê hîn nuh fêm kir ku bêhemdî qehremaniyeke mezin kiriye. Dîsa çû ket ser dawa xwe, piştî ku têr xwar ji rûvî ra got:
-Ez careke din tiştekî wisa nebînim. Lê ya baş ewe hîn ku min ji we kes nekuştiye, îşev min bibe perê gund, bi vî hawî hûnê ji min xelas bibin. Ya na ewê qeza-mezayek ji destê min derkeve, bi şaşî ezê ji we hinekan seqet bikim.
Rûvî hustuyê xwe xwar kir, got baş e.
Bi şev, rûvî rabû Xirneşêr bir li kêleka gund berda.
Pisika me çû kete nava gund, dev ji xirneşêriyê berda û ji xwe ra got:
- Bira ez li gundekî pisik bim, li daristanê ne xirneşêr bim, gundê min ji nava daristanê çêtir û ewletir e.
Û dûra jî hew ji gund û ji mala xwe bi dûrket...