Li otêlê xurînî dihat dayin. Saet piştî nehan min çû xurîniya xwe kir û ji otêlê derketim der, bîstekê li der û dora otêlê geriyam.
Min bala xwe dida hetiştî, lê bi taybetî jî guhê xwe dida axaftina kurdî û hebûna alayên kurd.
Li gelek ciyan ala kurd hêl dibû, însan li kolanan bi soranî dipeyivîn.
Wasite pir bûn û hema hema hemû jî wasiteyên nuh bûn.
Piştî bîstek ger vegeriyam otêlê. Li lobiya otêlê çend şufêrên ji Kurdistana bakur rûniştibûn. Bi devoka bedlîsê dipeyivîn.
Wasiyeyek hat ber derî ew birin.
Bîstekê ez tenê rûniştim. Dû ra Mistefa bi erebeya xwe hat. Ez li kêleka wî siwar bûm û me xwe bera nava Hewlêrê da.
Em bîstekê di nava bajêr da doş bûn. Li her derê înşîat hebûn, avahiyên nuh, pir mezin û pir modern li kêlek hin bînayên kevn û xerabe bilind dibûn. Bîna qediyabûn lê peyarê û der û dora avahiyan hîn tevlihev bûn.
Bi her hawî xuya bû ku Hewlêr ne bajarekî pir mezin û kevn e, her dera min didît nuh bû, ji eser û mîmariya bajarekî kevn dûr bû.
Gundekî pir mezin dibû bajarekî modern.
Kolanên bajêr hin der paqij û hin der jî gelkî gemarî bûn, kesên li kolanan paqijî dikirin reşik bûn, dişibiyan bengladaşî û hindiyan.
Tiştê bala min dikişand piraniya otêl û bînayên pir mezin bûn. Li gor Steckholmê trafîqeke zêde û tevlihev hebû.
Di dema gerê da Mistefa der û dor bi min dida naskirin, digot vira filan ciye, vira bîvan ciye û her wekî din.
Dû ra em çûn parka Samî Evdirahman. Me ereba xwe li derekê park kir û em ketin hundur partê.
Di nava parkê da piştî bîstek ger, ez heyran û matmayiyê parkê mam. Di orta bajêr da çawa kanîbûna parqeke hewqas mezin û hewqas xweş çêbikin.
Mistefa dibêje park bi destê gorrbuhuşt Samî Evdirehman hat avakirin, loma jî navî wî lêkirine.
Park, li ser qadeke pir mezin hatiye avakirin, bi gerê naqede. Hertişt bi dûzan û întîzam hatiye plankirin, tu kêmasiyekê wê ji parqeke Ewrûpayê tunebû. Her babet çîçek û kulîlk tê da hebûn.
Li bajarekî weke Hewlêrê germ, ku havînan germiyan dikane bigihîje 50-60 dereceyê, di nava bajêr da hebûna parqeke hewqas mezin û xweş ji bo însanan weke Cinnetê ye.
Ji xwe Mistefa jî got, di rojên germ da meriv axê jî bavêje ji însanan li erdê nakeve.
Em di parkê da gelkî digerin û ez gelek risim jî dikşûnim.
Li Hewlêrê hebûna parqeke hewqasî xweş û bi dûzan kêfa min tîne.
Dereke din ya xweş ku Mistefa min dibê Çarşiya Sergirtî ya Hewlêrê ye. Çarşî li herêma bajarê kevn û nêzî Kela Hewlêrê ye.
Çarşî dişibe Çarşiya Şewiyî ya Diyarbekrê. Lê Çarşiya Şewitî nuha hatiye restorekirin, loma jî hinekî biser û bertir bûye.
Çarşiya Hewlêrê ne wiha ye, ser wê bi hin naylon û teneke menekeyên êretî hatiye girtin.
Çarşî pir mezin e, lê bêxwedî ye, jê ra lênerîn û restorasyoneke baş lazim e. Weke hemû çarşiyên bi vî rengî însan li bin guhên hev dikevin, tu çi bixwazî tê da heye.
Mezinbûn û tevliheviya çarşiyê min matmayî dihêle, ez ji Mistefa ra dibêjim, yaho van dikandaran çawa dikanin dikanên xwe bibînin?
Mistefa dikane, dibêje rehet e...
Li çarşiyê zêdeyiya dikanên êmîş û şîranîfiroş bala min dikşînin. Ez li ber çend heban radiwestim û çend risman dikşînim.
Hin şîranî hene cara pêşîye ez dibînim, navê wan ji min ra dibêjin lê nuha nayê bîra min.
Mistefa dibêje ereb û hewlêrî şîraniyê pir dixwin.
Ev çarşî û Hewlêra nuh bi tu hawî li hev nakin.
Ji çarşiyê em dertên meydaneke pir xweş. Meydan di ber Kela Hewlêrê da ye. Dora meydanê li gor mîmariya kelê hatiye avakirin.
Li meydanê gelek hewzên avê û hin pra hatine çêkirin, bi sedan însan di nava fîskiyeyên avê da digerin.
Hinek rûniştine û sohbet dikin.
Ciyekî pir xweş e, bîna meriv lê dertê, meriv dixwaze lê rûne û li dengê avê guhdarî bike.
Û li milê çepê yê meydanê jî Kela Hewlêrê bi hemû heybeta xwe, xwe bi ser meydanê da xûz kiriye û xweşikiyek mezin daye herêmê.
Min ev meydan gelek caran di telewîzyonan da dîtiye, ji ber ku ez nuha li wir im kêda min tê. Em çend risman dikşînin. Tam di wê esnayê da çend pûlis di ber me ra derbas dibin. Ew îcar nayên bi gewriya min nagrin. Qamareya min di destê Mistefa da ye, ez dibêjim bi pûlisan ra rismekî min bikşîne. Pûlis îtîraz nakin, Mistefa dikşîne.
Piştî bîstek ger, em berê xwe didin Kela Hewlêrê.
Weke vê meydanê, min Kela Hewlêrê û heykelê nivîskarê li ber jî di gelek risim û telewîzyonan da dîtiye.
Ez dixwazim zû herim têkevim hundur kelê û îcar wê bi şiklekî rastî û fizîkî bibînim.
Kela li ser girekî pir bilind ava bûye, di jêrî kelê da hin dikan mikanên xerabe hene. Em bi kaşê kelê da hildikşin.
Herder pir qilêr e, ava genî li kolanê diherike, bîneke pîs jê tê…
Berî ku em têkevin hundur kelê, li ber wî heykelê mezin û bi heybet em rismê xwe dişînin û dû ra dikevin nava kelê û dest bi gerê dikin.
Piştî ketina hundur li milê çepê dikanek tiştmiştan difroşe heye, em bîstekê bala xwe didin tiştan.
Ji wir em diherin muzeya di nava kelê da. Muzeyek biçûk e, cil, xalîçe û cilûbergên eşîrên kurdan nîşan didin. Em bîstekê di nava muzeyê da digerin. Lixwekirin û kumê eşîran bala min dikşîne, kumê her eşîrê cihêye. Yê zane dizane ku kîjan kum yê kîjan eşîrê ye.
Dû ra em dest bi gera xwe ya nava kelê dikin.
Heta çend sal berê însan di nava kelê da jiyane, weke bajarakî bûye, lê nuha ji bo restaorasyonê valakirine.
Kela wêran bûye, herder hedimî ye.
Di nava kelê da aleke kurd ya pir(fena yên tirkan)mezin û bilind heye, ji her alî va xuya dike. Ez li ber wê rismekî xwe dikşînim û gera xwe ya nava kelê didomînim.
Du deriyên kelê hene, em nej i deriyên em ketin hundur, ji deriyekî din derdikevin. Gava meriv ji hundur kelê derdikeve û xwe bera jêr dide bajar dikeve bin nigê meriv. Li vir jî ez çend risman dikşînnim.
Dîmenekî pir xweş e.
Em him diwestin û him jî birçî dibin. diçin li erebeya xwe siwar dibin û diçin aşxaneyekê ji bo zikê xwe têr bikin.
Mistefa dibêje xwediy wê yekî Batmanî ye û xwarinên wan pir paqij û xweş in.
Em ereba xwe li ber aşxaneyê park dikin û bi derdikevin qatê joraşxaneyê. Aşxane li qatê duduyan e.
Dema em dikevin hundur xwediyê aşxaneyê yekî navsale tê pêrgî me û bi tirkî xêrhatinê dide me.
Wisa diyar dibe ku ew Mistefa nas dike. Mistefa destê xwe didê û derbas dibe. Bi destê min jî digre, ez dibêjim tu çima bi tirkî xêrhatinê didî me, tu çi zanî ez bi tirkî dizanim?
Li ser van gotinên min dişeqize, dibêje li qusûrê mêze neke, dibê min bi kurdî bigota.
Dide pêş me û ciyekî nîşanî me dide. Li ser masê jî dîsa uzrê xwe dixwaze. Ez çend tiştan dibêjim û dû ra diçe.
Aşxaneyek mezin û pir paqij xuya ye, hundur tije mişterî ne, garson li bin guhên hev dikevin.
Mistefa dibêje rabe bala xwe bide xwarinan, hela ka dilê te çi dixwaze. Ez radibim diçim bala xwe didim xwarinên bi av, yanî tirşikan. Bi dehan xwarin hene.
Ez paşda têm ser masê û em temiyên xwe dikin.
Ez bala xwe didimê ku hemû garson û aşpêj bi hev ra bi tirkî dipeyivin, garson temiyên xwe bi tirkî dibêjin.
Wek li hemû bajarên Kurdistana bakur, li vir jî kurdên me dev ji tirkiya xwe bernedane, li Hewlêrê jî tirkiya xwe didomînin.
Ji ber ku ne xwediyê aşxanê tenê, hemû karkir kurdên Kurdistana bakur in, loma jî zimanê wan jî her tirkî ye.
Ez dibînim ku ev yek li hemû ciyên kurdên bakur wiha ye, yanî zimanê wan tirkî ye...
Yanî kurmê şîrî heta pîrî...
Inga kommentarer:
Skicka en kommentar