Du roj berê di Netkurdê da min nivîseke Helîm Yûsiv(Tiştên ku nehatin bîra Heznî Haco)xwend.
Nivîs, li ser pirtûka Dr. Heznî Haco ya bîranînên wî ye. Nivîsa Helîm Yûsiv, herçiqas li ser pirtûka bîranînên Heznî Haco(Tê Bîra Min)be jî lê Yûsiv, di nivîsa xwe da qala pirtûkek din(Bêbextî)yê jî dike.
Helîm Yûsiv dost û nivîskarekî ku him wek şexs û him jî wek nivîskar kêfa min jê ra tê û bala min dikşîne. Dema nivîsên wî bi ber çavên min dikevin heta ji min bê ez hewil didim ku bixwînim.
Ev aliyekî meselê. Aliyê din yê ku bû sebeb ku ez nivîsê bi meraq û baldarî bixwînim nav û bergê pirtûka ”Bêbextî”yê bû.
Dema min navê pirtûka ”Bêbextî”yê dît, meraqa min zêdetir bû û min nivîs xwend.
Piştî xwendina nivîsê, min ji Helîm Yûsiv ra e-mailek şand û min got ku min nivîsa wî xwendiye û bi xwendina wê jî ez gelkî kêfxweş bûme û ezê jî tiştekî li ser nivîsa wî û pirtûka ”Bêbextî”yê binivîsim.
Esas bi minasebeta xwendina nivîsa wî mailşandina min tenê tesadufek bû, ev çendak bû min nêt hebû ku edresa wî jê bixwazim û kitêba xwe ya nuh(Antolojiya Çîrokên Zarokan)jê ra bişînim. Piştî xwendina nivîsê min herdu tişt bi hev va girê dan û jê ra got.
Di bersîva xwe da Helîm Yûsiv got, ewê bi nivîsandina min gelkî kêfxweş bibe û her wisa ji min pirsî bû ku geleo min nivîsa xanim Bêwar Brahîm xwendiya an na?
Min nivîsa Bêwar Brahîm nexwendibû.
Di vê tehtîla min da ji min ra kar derket. Ji mecbûrî min îcar îro rabû berê xwe da malpera Avesta û nivîsa xwişka Bêwar Brahîm xanimê xwend.
Ez pir û pir kêfxweş bûm berî ku ez tiştekî binivîsînim min ew xwend.
Çima navê pirtûka ”Bêbextî”yê bala min kişand?
Di destpêka salên 1980-î da(sal nayê bîra min)min ev pirtûk li Stockholmê kirîbû û xwendibû. Bi qasî ku di bîra min da maye, min pirtûk di şevekê da xwend. Pirtûkê tesîreke pir mezin li min kir û min dixwest ku nivîsekê li ser binivîsim û bibêjim ku divê ev pirtûk ji nuh ve, ba hawayekî rêk û pêk were weşandin.
Lê nizanim çima, axir min tiştek nenivîsî. Lê çîrok û serpêhatiya qehremana pirtûkê di kûrayiya dilê min ciyê xwe girt û tu carî ji bîra min neçû.
Lê pirtûk pir tevlihev û bêserûber bû. Bi daktîlo hatibû nisîn û bi hawakî pir basît, bi destan hetibû çapkirin. Navê weşanxanê, tarîx, dera lê hatiye çapkirin, axir tu tiştek li ser tunebû. Nivîskar jinek bû lê navê wê tune bû, li jê ra bergê pirtûkê ”mêvan” hatibû nivîsîn.
Yanî çi?
Lê tiştê herî balkêş, li pişta berga pirtûkê, rismê xortekî û kurtejiyana wî hebû. Û wek nivîskara pirtûkê, ew jî bênav bû, risim, kurtejiyan hebû lê navê wî tunebû.
Nivîskar jinek bû, lê rismê xortekî li pişt berga pirtûkê bû.
Tiştê tê bîra min serê min tevlihev bûbû.
Lê vê tevliheviyê qedir û qîmeta çîroka pirtûkê li ba min kêm nekiribû û hîn jî nekiriye.
A dema min nivîsa Helîm Yûsif xwend, min ji xwe ra got, wele fersend ev fersend e, ezê pirtûkê carake din bixwînim, him qala vê bîranîna xwe bikim û him jî tiştekî li ser binivîsim.
Lê piştî ku min nivîsa xwişka Bêwar Brahîm xanimê xwend ez ji tirsan veciniqîm û min dev ji nivîsîna li ser pirtêkê berda.
Xwedê kir ku min nivîsa xwişka Bêwar Brahîm xwend. Ji safî û nezanîya xwe, min jî dikanîbû malik li xwe biviritanda û tiliya xwe têxista kulmoza mozan.
Bi qasî meriv ji nivîsa xwişka Bêwar Brahîm fêm dike, mesele pir û pir nazik e, tiştê meriv binivîse dikane bi hêsanî ji qalibê nivîs û rexneyeke edebî derkeve û bibe meseleyeke şexsî. Bibe nerindî û fêsadiya di nabêna malbatekê da.
Loma jî ez gelkî kêfxweş im ku min li ciyê rehetiyê, birînên kesî tevranekir û nebûm sebebê tevlihevî, teşxele û minaqaşeyeke bêwate.
Piştî xwendina bersîva xwişka Bêwar Brahîm, ez êdî ne diwêrim û ne jî dixwazim li ser pirtûkê tiştekî baş ya jî xerab bibêjim.
Qelema xwişka Bêwar Brahîm, ji şûr tûjtir û ji gurzên heft lîtir jî girantir e. Dawşîne kê ewê bi erdê ra bike nanik.
Ez hêvî dikim Xwedê wê neke ”dijmin û neyara” tu kurdekî welatperwer; şûr û gurzên wê tim li ser serên dijminên miletê kur hilên û dayên.
Heger xwişka Bêwar Brahîm, kanibe hinekî hestên xwe ragire û meselê di çarçeweya edebî da bigre qelema wê gelkî xurt û şîrîn e, dikane berhemên baş bide edebiyata kurdî.
Ev cara pêşî ye ku ez nivîseke Bêwar Brahîmê dixwînim, lê ji îro pê va ezê bibim xwendevanekî wê yê sadiq. Lê divê bi hevoksazî û rastnivîsa(sentaks û îmlaya)kurdî ra bêtir serê xwe biêşîne.
Bêwar Brahîm, di nivîsa xwe ya bersîva Helîm Yûsif da bêhed qeheriye û êrşîkar e, di rexneya xwe da ji sînorên rexneya edebî derketiye. Heqaretên wiha li Helîm dike ku, gotinên wiha giran jê ra dibêje ku ev yek qîmeta rexneya wê dadixîne. Li ber çavên xwendevan mesele ji sînorên edebî derketiye bûye meseleyeke şexsî.
Xwezî hinekî sakintir nivîsandibûya.
Helebt mafê Bêwar Brahîm e ku bersîva Helîm Yûsif bide û wî rexne bike.
Lê ne hewce bû ku hewqas heqaretan lê bike, hewqas gotinên giran jê ra bibêje. Dema meriv nexwaze xelk heqaretê li meriv bike ya jî gotinên ne xweş ji meriv ra bibêje, divê meriv jî ji xelkê ra nebêje.
Heger xwişka Bêwar Brahîm ji nuha û pê da li vê meselê dîqet bike ewê gelkî baştir be. Zimanê rexnê divê ne heqaret, êrîşên şexsî be.
Wek pêşîyan gotiye, ziman him dost e, him dijmin e.
Ziman kilîta dilan e, dikane him veke û him jî kilît bike.
Ez Helîm Yûsif wek şexs pir ji nêz ve nas nakim, lê gelo ne mimkûn e ku Helîm Yûsif ew nivîs tenê ji ber fikarên edebî û rexnegiriyê nivîsî be?
Ya jî şert e ku Helîm Yûsif, ew nivîs bi nêteke xerab nivîsî be?
Çimkî meriv dikane ji nezanî û safîtiya xwe jî şaşiyê bike, tiştê çewt bibêje. Her gotina ne li cî ne şert e ku ji ber nêteke xirab e.
Ya din pirs û meraqa Helîm Yûsif jî pir ne beloq û neheq e, di pirtûkeke bîranînê da dema yek qala zewaceke xwe ya 12 salan neke ne tiştekî normal û şêleke demokrat e, şêleke feodal e.
Axir çi devkî dibe û çi jî nivîskî, meriv gotinên giran ji hev ra nebêje, li şexsiyeta hevûdu heqaretê neke baştir e.
Ez hêvî dikim ku xwişka Bêwar Brahîm ewê ji van gotinên min jî aciz nebe û bersîveke wek ya Helîm nede min jî.
Inga kommentarer:
Skicka en kommentar