13 augusti 2012

Miletek bi ziman û edebiyata xwe milet e



Nivîskarê fransî yê bi nav û deng Balzac, li ser girîngiya zimên dibêje, ”Milet, civata ku edebiyata wî heye”.
Yanî miletek bi ziman û edibiyata xwe heye, miletê bêedebiyat ne tu milet e û makûmê wendabûnê ye.
Rast e, heger yê me kurdan jî ne Elî Herîrî, Melayê Cizîrî, Feqiyê Teyran, Ehmedê Xanî, Melayê Batê, Siyahpûss, Mewlana Xalid û klasîkên weke wan bûna nuha belkî miletê kurd di nava civat û miletên din da wenda bûbû.
Tiştê heta nuha nehîştiye wekamilet em bihelin û ji ruyê cîhanê wenda bibin ziman û edebiyata me ye.
Bi xêra berhemên Melayê Cizîrî, Ehmedê Xanî û edîbên wek wan miletperweriya kurdî xuliqî ye û heta îro hatiye.
Bi xêra folklor, zargotin û klasîkên kurdî zimanê kurdî nemmriye û hestên kurdayetiyê di dilê kurdan da zindî maye.
Loma jî ji bo miletan edebiyat pir muhîm e. Û edebiyat jî bêguman bi zimên dibe. Gava ziman bihele edebiyat jî çênabe û ev jî destpêka mirina miletekî ye.

XXX
Mirina zimanekî mirina miletekî ye. Dibê em hemû kurd bizanibin roja ku zimanê me bimre, wek milet emê jî bimrin, yanî bihelin, bibin tirk. Ji xwe tirk jî ji bo dîtina wê rojê serî li xwe û li me digerînin, hebûna me qebûl nakin û mafê me nadin me. Dibêjin bi demê ra emê kurdan asîmîle bikin û bikin tirk. Yanî bi riya asîmîlasyonê her roj me dikujin.
Lê çi heyf ku gelek kurd jî dibin alîkarê vê qetilkirina kurdan. Heger em dixwazin nebin tirk dibê em bi zarokên xwe ra bi kurdî bipeyivin.

XXX
Kultura miletên zimanên wan berbî wendabûnê ve biçe dadigere erdekî bejî(qerac). Axa bejî birçîye. Axa birçî wek însên e, devê xwe dirêjî pêsîrên biyanî dike. Û miletên ku zimanên wan bi pêsîrên biyanî xwedî bibin jî wek şair gotiye, ”li welatê xwe bêwelatîtiyê dijîn.”
Tahsin Yücel


XXX
Ji yê bektaşî ra gotine, tu çima rociyê nagrî?
Bektaşî gotiye, heger tiştekî pir baş bûya, piştî diqede kesên digrin ewê eydî nekirana…
Camêr xwe baş parastiye û bersîveke pir xweş daye…

XXX
-Fêrbûn tiştekî xweş e, dixwaze bira ji dijmin be.
-Ne bi tirs û revê, ancax bi tahlûkeyê meriv dikane zora tahlûkeyê bibe.
-Ji îdîayên mezin ra delîlên mezin û ji îdîalên mezin ra jî fedekariyên mezin lazim e.





Inga kommentarer:

Skicka en kommentar