Siyasetmedarên kurd kurdan dikin tirk

Sê nivîsên li ser Newroza îsal bala min kişandin.
Ji nivîsan yek, ya Amed Tîgrîs e.
Tîgrîs, di malpera “e-weje.com”ê da qala mişahedeyên xwe yên Newroza Amedê kiriye.
Di beşekî nivîsa xwe da Tîgrîs wiha gotiye:
“Hest, cilûberg, têkoşîn ji bo kurdî ye, lê ziman bi tirkî ye. Dema mirov guh dida ew kesên di rê ve diçûn newrozê an li qada newrozê bûn nîve nîv bi kurdî û tirkî dipeyîn. Heta dengê tirkî zêde dihat bihîstin. Jin bi zarokên xwe re bi tirkî dipeyivin. Min ji çend kesan re got “newroz û zimanê tirkî bi hev nakevin. Ma ne eyb e ku hûn di newrozê de jî tirkî dipeyivin?”
Bersiva tevan: “ma em çi bikim zimanê me çûye ser tirkî...”
Nivîsa duyem ya Sadî Marûf e. Bi çûn û hatina xwe ya ba kurdan û partiyên wan, Sadî Marûf jî dîtiye ku zimanê kurdî ketiye ber sikratê û li ber mirinê ye.
Marûf dîtinên xwe yên li ser mirina zimanê kurdî, bi zimanekî gelkî xweş û bi rengekî ku dibê meriv bixwîne û pê ra bigrî ji grûba Dîwanxaneyê ra şandiye.
Di vê bazara kesat da û di vê serdema tirkîparêziyê da dema ez rastî kesên wiha têm hinek ruh bi min da tê, ez ji xwe ra dibêjim şikir ji Xwedê ra wa ye li Kurdistanê hîn kurdekî ji zimanê hez dike maye.
Nivîsa Sadî Marûf hinekî dirêj e, lê xem nake, ji hezar û yek nivîsên kurdan yên bi tirkî çêtir û bi sûdtir e.
Loma jî ez wê li jêr pêşkêşî we jî dikim. Ez bawer nakim ku hûn ji xwendina wê aciz bibin.
Sadî Marûf di serê nivîsa xwe da gotiye, ”ew ditirse ku kurd rengên xwe yên kurdewarî wenda bikin” û piştre jî sebebê vê tirsa xwe wiha aniye zimên:

”Ev tirsa min her ku diçim saziyên kurdan zêdetir dibe! Êdî ez hew dikarim xwe bigrim. Li her derê dilê canik û camêran ji xwe dihêlim.
Xwîşka min, kekê min, ez di bextê we de me, tewşo mewşo be jî bi zimanê xwe biaxivin. Hûn ne zanyarên zimanin, helbet hûnê şaşitiyan bikin. Ma ez ji we çêtir Kurdî dizanim? Di serî de zorê bidin xwe, paşê, roj bi roj hûn ê di axavtinê de rewac bin, jêhatî bin!
Newroz jî wek navên zarokên me nebe? Nav bi kurdî, ziman bi tirkî!
Ev çend hefte ne diçim DTP’ê, paritiya Kurdan.
Weleh û bîleh û tîleh, êdî di wir de jî kurdî desthilatdarî wenda kiriye.
Kurdî bûye zimanekî biyanî.
Di serî de hevalên birêxistinî, ên jîr û jêhatî dev ji Kurdî berdane.
Bihnek giran a asîmîlasyonê , wek bihna genî ji wan tê û êdî mirov nikare ber biwan ve biçe!
Biryara min ew e; ez ê, piştî hilbijartinan çi sendîka, çi NÇM, çi DTP dev ji hemû saziyên tirkî-axêv berdim.
Min ji xwe re cihek dîtiye: Enstîtûya Kurdî û TZP a Kurdî. Ev herdû rêxistin tenê mane kû kurd lê desthilatdar in, bihna kurdayetiyê ji wan tê.
Mehek berê me çend hevalan biryara xwe kiribû yek; em ê seba nivîsandina çend pankartên bi kurdî, li avahiya Enstîtûyê bihatina serhev. Hevalê Heyder Amedî, ez, Mamoste Ehmed, em 20’ê adarê li Enstîtûyê gihiştin hev û me dest bi xebata xwe kir. Xebatkarên saziyê û çend hevalên xwendekar jî alîkariya me kir. Weysî, Mamoste Evdila, hevalekî ji Tekmanê...
Armanca me ew bû ku em li ser navê TZPa Kurdî rengekî kurdewarî bidin qada Newrozê. Hevalê heyder, bi rastî bi coş û heyecana xwe, bi xebatkarî û enerjiya xwe, bi hêz û morala xwe jibo paşeroja tekoşîna zimanê kurmancî û zazakî hêviyek mezin e. Mamoste Evdilayê ku di warê kurdî de pir hestiyar e jî wisa... Ew bû ku got; “ ez ê li ber avahiya DTP’ê dest bi greva birçîbûnê bikim heta ku ew dev ji tirkî berdin... Mamoste Ehmedê ku xwedî kurdiyek lawaz e, lê dîsa jî zorê dide xwe û di nav hevalan de tim û tim Kurdî dipeyîve...
Çend sloganên ku me ji ber xwe derxistibûn ev bûn:
Ji Tirkî re dibistan;
ji Kurdî re goristan
Nav Botan û Sîpan û Zozan;
Çima Erebî û Farisî û Tirkî ye ziman?
Çi TRT 6, çi Kurd Memet Nobete, Çi kurd boregî
Heta Kurdî nebe zimanê fermî
Kurdino bi Kurdî biaxivin lo!
Bi vî hawî me bi dora 20 pankartan nivîsîn. Hevalê Heyder ew pankartan bi awakî xist qada newrozê; lê jiber ku me bi daran bi destî nekiribûn, kêm kesî ew dîtin.
Armanca min û nivîsandina vê nivîsê ev e; hevalno, bi mîlyonan kurd berê xwe dane Tevgera Kurd, tevgera azadiyê. Ew xwedî hêviyek ewqas mezinin ku dibêjin qey tevger – heşa-qadirê mutleq e! Haya wan ji rewşa serkêş û ronakbîr û aktîvîst û kadroyan tuneye. Ez ji gotin û nivîsên hin hevalên kurdîperwer wisa derdixim ku ew jî dibêjin; "çima wiha nabe; çima wiha nakin?"
Xwişk û birano; bi serê we kim; divê hûn bikin!
Divê ên kêmasiyan dibînin bikin!
Em bikin ! Bi taybetî hevalên Kurdewar, kurdîhez, kurdî axêv gere werin saziyan û bikevin qirika tirkîaxêvan.
Divê ew xwe, di saziyan de wekî sêwiyan bibînin. Gava zimanê wan diqelibê ser Tirkî bila li çavên me binêrin û fedî bikin!
Ew kes û kesayetiyên ku bi serbestî “hespê tirkî” di mêrg û zeviyên me de dibezînin, gelê me jî asîmîle dikin- kirine jî... Di qada Newroza pîroz de bala min li ser gel bû. Kurdî bûye para dapîr û bapîran. Zarok û neviyên wan- ew in sloganên herî mîlîtanîk diqîrin- bi wan re bi tirkî diaxvin; ew rebenan jî ji neçariyê, bi Kurdî dibersîvînin. Xwedê qebûl neke! Ên diçin saziyan bi Tirkî, ên di mal de rûdinên bi Kurdî... Ma ev ne polîtîkaya dewletê bû!
Ev wiha nameşe, divê hemî nîqaş û hewildan, çêr û qîrînên me li ser vê pirsgirêkê be.
Kurd ewilî divê di nava xwe de pirsgirêka Kurdî çareser bikin. Jixwe jibo kurdan pirsgirêka kurd tune. Ev pirsgirêka dagirkeran e. Em doza mafên xwe dikin.
Pirsgirêka me parastina ziman û çanda me ye. Em li ser kurdayetiyê bin bona wan pisgirêk in; roj bê ewê teqez werin ser riya çareseriyê.
Lê em tunebin, xwe wenda kin; pirsgirêk jî namîne; ne wisa?
Mamoste Marûf”
Nivîsa sêyem jî ya Bedirxan Badillî ye. Wî jî li ser nivîsa Sadî Marûf çend agahdarî dane û qala hin tespîtên xwe kirine.
Badillî jî wiha gotiye:

”Xebata ku Mamoste Marûf jê behs kiriye, ez jî tê de bûm lê mixabin ew roj(wê rojê) mêhvanek(î) min ji Meraşê hate Stenbolê û ez beşdar nebûm. Roja newrozê çûm hola Kazliçeşmeyê. Em bi Mamoste Ehmed re geriyan. Lê pankartên ku Mamoste Marûf behs dike, me nedît û birêz Ehmed jê xemgîn bû.
Wekî gotinên Hêja Mamoste Marûf, xortên me bi tirkî xeber didan. Tenê însanên gundî kurdî axivî bûn(dipeyivîn). Heta em bêjin, merivên ku av, rojname, bendek, çay difirotin; ew(wan) jî bi Kurdî gazî dikirin(dikir) lê xortên me, aaax xortên me (bi taybet keçên gelê me) bi tirkî dipeyiviyan.(dipeyivîn)
Bi karanîna Kurdiyeke şaş,
ji zimanên din ên baş, baştir e, şiyar be, rojbaş!..
Bedirxan Badillî"
Weke we di hersê nivîsan da jî dît, dê û bav êdî bi kurdî bi zarokên xwe ra napeyin, bi hev ra bi kurdî bipeyivin jî, lê bi zarokên xwe bi tirkî dipeyivin.
Ya din di nava keçikan da tirkî pir belav û di rewacê da ye.
Yanî tiştê ku dewleta tirk bi qursên zimên û xwendin û nivîsandinê li pey bû, bi dest xistiye. Dewletê digot, ji bo asîmîlekirina kurdan dibê meriv ji asîmîlekirina jinan dest pê bike, diyar mêrikan gihîştine armanca xwe.
Di hersê nivîsan da tiştekî din jî derdikeve pêş, kal û pîr, gundî yanî gel bi hev ra bi kurdî dipeyive, yên napeyivin siyasetmedar in.
Xwedêgiravî dezgeh, komele, sendîka, enstîtu û partîyên kurdî ne, lê zimanê wan yên danûstendinê tirkî ye.
Maneye xwe van komele, sendîka, partî û dezgehên ku ji xwe ra dibêjin ew rêxistinên miletê kurd in û ji bo kurdan xebatê dikin, di esasê xwe da kurdan asîmîle dikin.
Dewlet û zilamên dewletê weke van siyasetmedaran bi hêsanî nikanin xwe bigihînin kurdan û wan bikin tirk, lê bi riya van kes û siyasetmedaran kurdan û zarokên wan ji ser rêda dixînin û dikin tirk.
Tam ev 30 sal in gazî û hawara min e, lê dengê min naçe kesî.
Dibê em kesên ku asîmîlebûnê yanî tirkbûnê qebûl nakin tenê nepeyivin, tenê gazinan nekin, divê em tiştekî bikin, li hember van tirkperest û tirkîparêzan hin gavê radîkal bavêjin, serî hildin, ariyekê li serê xwe kin!
Berî hertiştî, dibê em kesên kurdînezan nekin serok û berpirsiayrên xwe.
Dibê em bi wan ra bi tirkî nepeyivin.
Dibê li Kurdistanê hinek derkevin sendîka, komel, partî, enstîtu yanî dezgehên kurdîaxêvan vekin, dibê kesên bi kurdî nizanibin nebin endam.
Yanî li hember van serok, siyasetmedar, rêxistin û partiyên mewcûd divê alternatîv derkevin.
Partî, siyaset, xebat, şer divê ji bo azadî û rizgarbûna kurda be, ne ku kurdan asîmîle bike û dûra jî bike tirk.
Siyasetmedarê ku dibêje ez ji bo azadî û serxwebûna kurdan siyasetê dikim, dibê bi gelê xwe bi kurdî bipeyive, divê zarokên kurdan asîmîle neke.
Divê rê li ber asîmîlebûna gelê xwe bigre, ne ku ew bi xwe, ji dewletê hîn bêtir û hîn baştir gelê xwe asîmîle bike û bike tirk.
Ez dizanim min îşev pir dirêj kir, lê ez pir tije bûbe, ez bûme xwê û ketime êgir û qîrçînî ji dilê min tê…