Devê hînî derewan bû ray lê nabe

Ev serê du rojan e ku serokwezîrê Tirkiyê Erdogan li Swêd e û bi berpirsiyarên hukûmetê ra hevdîtinan dike.

Erdogan do li Enstîtuya Siyaseta Derve ya Swêdê beşdarî civîneke bi navê "Yekîtiya Ewrûpa û Tirkiyê” bû. Piştî axaftina xwe ya bêmustewa û lûnpenwarî, rojnamevanan bi taybetî di mesela kurd da çend pirs jê kirin.

Rojnamevanekî axaftina wî ya li Almanayayê, ”asîmîlasyon sûcekî mirovatiyê ye” û gotnên wî yên ”yek welat, yek milet, yek al, û yek dewletê” bi bîra wî xist û got ev herdu tişt çawa li hev dikin?

Rojnamevanekî din jî got, ”gelo di destûra nuh da nasnameya kurd jî ewê were naskirin ay na?”

Erdogan bersîvên xwe yên nîjadperest û ezberkirî li vir jî dubare kir û wiha got:

”Bîstek berê jî di civînekê da bûm. Li wir jî tiştekî wiha hat rojevê. Ewrûpî hemwelatiyên me yên kurd eynî wek hindikayiyê(mînorîtet, eqeliyetê) dibînin. Na, ew ew ne hindikayî ne. Dema hûn ji hemwelatiyên me yên kurd ra bibêjin ”hûn hindikayî neewê bi sîle û piînan we bavîjin der. Çimkî ew unsûrî me yên eslî ne.”
Xwedêgiravî Erdogan serokwezîrê welatekî ye, lê wek sûtalekî kuçan rehet derawan dike. Û ya xerab camêr qet fedî jî nake. Heger fedî bikara ewê çawa biwêrîbûya bigota, ”Dema hûn ji kurd ra bibêjin hûn hindikayî ne ewê bi sîle û piînan we bavîjin der.”
Helbet ev dereweke ji serê Erdogan mezintir e, çimkî ev serê salan e ku kurd têkoşîna vê yekê didin, kurd dixwazin wek hindikayî werin qebûlkirin û mafên hindikayiyê bigrin. Û jixwe kurd di rastiyê da jî hindikayî ne, bi kêmnifûsiya nifûs xwe û bi cihîtiyên xwe ji tirkan mînorîtet in yanî hindikayî ne.

Mêrikan hindikayiyê qebûl nakin û mafê piraniyê jî nadin me.

De were vî kerî di vî buhurî ra derbas ke!

Ê heger em piranî ne, wê gavê dibê mafê me jî bi qsî yê tirkan hebe. Yanî dibê ala me jî hebe, dibê zimanê me jî wek yê wan resmî be, dibê unîversîteyên bi zimanê kurdî jî hebe.

Axir dibê hebe û hebe…

Erdogan, di bersîva xwe ya ya ser ”yek milet” da jî van aforîzmayên jêrîn kerim kir:

”Nuxteya din jî, yek welat, yek milet, yek al, yek dewlet….Ma ji viya normaltir çi dikane bibe? Kîjan welatî dikane belovaciyê/eksê vê îdîa bike? Kîjan welat di nava welatê xwe da, ez ji we dipirsim, dikane bibêje ev ne yek welat e, ev du welat e? Ma dikane bibêje du alên vî welatî hene? Ya jî dikane bibêje li vir du dewlet heye? Ya jî dikane bibêje li Swêd du welat hene? Swêd yek welat e, yek ala wê heye, li Swêd yek milet heye. Hger miletekî din hebe, ez nizanim, dibe ku di şaş bim.”
Ji deve ra gotine deve çima hustuyê te wiha xwar e? Deve, keniyaye, gotiye heyran, ma ku dera min rast e ku hustuyê min rast be?

Ya Erdogan jî bû ev mesele. Bûguman tiştên ku xwedê giravî wek nimûne daye bêyî ”yek dewletê” hemû jî çewt in. Swêd ne yek milet e, bêyî swêdiyan miletekî bi navê ”samer” jî heye. Zimanê wan samî, fînî û romenî jî li Swêd zimanên resmî ne.

Ev yek li Fînlandiyayê jî wiha ye. Li wir jî îcar li gel fînî, swêdî zimanê resmî ye û statuya wan jî wek hindikayî/mînorîtet in.

Li Fînlandiyayê ne tenê swêdî, hemû fînî jî bi swêdî dixwînin. Li Fînlandiyayê partiya swêdiyan heye.

Û ne li Swêd tenê, li Îtalyayê, Îspanyayê, Belçîkayê û gelek welatên din, bêyî ”yek dewletiyê”, ziman jî ne yek e, al jî ne yek e û milet jî ne yek e.

Em bibêjin Erdogan merivekî cahil e, haya wî ji dinyayê tuneye, baş e, ma nizane ku li Qibrisê du milet, du al û du ziman hene? Helbet dizane, lê ji bêbaviya xwe rastiyê nabê, xwe li xamiyê datîne.

Yek "milet û yek ziman" tenê li Tirkiyê heye, çimkî tirkiye dewleteke rassît e. Îcar ji ber ku ew wiha ne, sîstema wan rasîst û derî dinyayê ye, loma jî dixwazin her kes jî wek wan be.

Lê berpirsiyarên tirk çaxa li Ewrûpa di vî warî da devê xwe vedikin û dibêjin her kes wek me ye, xelk bi wan dikene. Erdogan jî li hember çapemeniya swêd xwe kir pê kenîn.

Ji ber ku hemû kesên di civînê da dizanîbûn ku daxwaza ”yek milet” î daxwazke nîjadperestiye û li Ewrûpayê yek siyasetmedar jî tiştekî wiha nayne bîra xwe.

Ev gotinên ”yek milet” û nizanim yek çi, bûye benîştê devê lûmpenê Kasimpaşayê, gav û seetê viya dubare dike.

Li Swêregê, di xutba roja îniyê da mele qala Cinnetê dikir. Digot, Cinnet dereke hewqas xweş e ku ji xweşikiya wê qet nayê gotin. Ji bax û bexçan, ji gul û kulîlkan, ji darên her babet fêkî tîrêjên rojê jî bi serê meriv nakeve. Hejîr tu dibê lep in. Hebên tirî wek bêçiyan dirêj in. Her sêv tu dibê cimcime ne. Hinar wer mezinin ku her yek bi qasî seriyakî ne, qeysî ji hingiv jî şîrîntir in...
Li hember vê tarîfa mele ya Cinnetê, ji nava cimatê gundiyekî ji Qetinê xwe ranegirt, got:

"Mele mele! ma tu çima hewqasî dirêj dikî, hema bêje Qetîn e û xelas... "
Ya Erdoganê gurcî jî bû ev mesele, serê carê ewê tim bibêje ”yek milet” û nizanim yek çi…

Kuro hema bibêje, divê kurd bibin tirk û xelas, tu çima hewqasî dirêj dikî?