16 augusti 2008

Ez fêm nakim çima destê hin kurdan ji tirkî nabe?

Ev demeke nivîsên birêz Latîf Epozdemir bala min dikşîne. Bi qasî ku ez dibînim kêfa Epozdemîr gelkî ji tirkî ra tê. Di vê platformê da tim me bi nivîsên xwe yên tirkî îhya dike, ji me ra tim nivîsên dirêj û tê ra xwe jî bi ser û ber dişîne.

Mala camêr ava, heta jê tê me ji xwendina tirkî bêpar nahêle.

Ez nivîsên kurdan yên bi tirkî pir ne mecbûr bim nexwînim, hema çavên xwe wiha di ser ra lê digerînim. Di vê çarçewê da bi qasî ku min ji nivîsên birêz Epozdemir fêm kiriye, nivîsên wî ne vala ne, yanî têra xwe ji heq nivîsandinê derdikeve.
Lê ne tirkî tenê, nivîsên Epozdemîr yên bi kurdî jî xweş in, heta ji yên tirkî gelkî xweştir in.

Hinek kurd hene bi kurdî nizanin, dema ew bi tirkî dinivîsin heta dereceyekê meriv dikane wan fêm bike.

Lê yên ku kurdiya wan jî bi qasî tirkiya wan xweş e, ez fêm nakim çima destê wan ji tirkî nabe?

Kurdên bi kurdî nizanin dibêjin "ji ber ku em bi kurdî nizanin bi tirkî dinivîsin" û yên bi kurdî dizanin jî dibêjin "ji bo ku kurdên bi kurdî nizanin fêm bikin em bi tirkî dinivîsin."

Yanî wek ku tirk dibêjin, "elewêre delewêre, kurd Mehmet nobet e."

Û di netîceyê da li gor sebêbên herdu seriyan jî diya kurdî tê gadan, qûş li diya kurdî diqete, herdu serî jî kurdan asîmîle dikin.

Bi qasî ku ez dizanim ”Dîwanxane” platformeke kurda ye, di nava me da tu kesê tirk tuneye, em hemû kurd in. De îcar ez fêm nakim ji bo çi emê rabin bi tirkî ji hev ra binivîsin?

Platformeke tirkan be, malpereke tirkî û tirkan be okej, meriv dikane binivîse. Lê ji bo çi emê di civateke kurdan da bi tirkî bistirên?

Û di ser da jî em bi kurdî jî dizanin. A ji xwe sosireta mezin jî ev e.

Nuha me bi kurdî nizanîbûya me yê bigota em nizanin. Lê tiştê ez dizanim Epozdemîr bi kurdî baş dizane û di malpera Gelawêjê da jî nivîsên wî yên bi kurdî hene. Lê li gel vê jî destê wî ji tirkî nabe.

Dewleta tirk, ji bo ku kurdan asîmîle bike heta nuha gelek dek û dolab, gelek planên eşkere û bi dizî hazir kiriye û daye meşandin. Carcarnan haya me ji van planên dewletê û partiyên tirk çêdibe.

Ji ber ku dewleta tirk di vê sedsalê da êdî nikane surgûn û qelîamên wek yên êrmeniyan derbasî jiyanê bike, ji dêlî wê va giraniyê dide helandin û asîmîlekirina kurdan.

Ji bo ku zarok û xortên kurd û bi taybetî jî keçên kurd dev ji zimanê xwe berdin û tirkî fêr bibin, dewlet hemû îmkanan pêşkêş dike. Fersend û îmkanên mezin dide kesên ku dev ji zimanê xwe berdide.

Rewşenbîrên kurd vê siyaseta dewleta tirk ya wendakirina kurdan baş dizanin, lê dîsa jî ji hev ra bi tirkî dinivîsin. Û ev yek jî tradisyoneke axaftin û nivîsandina bi kurdî di nava kurdan da xurt nake, bi kurdî nivîsandin di nava kurdan da nabe adet û tiştekî normal.

Gelek kurd kurdî ji fediyan û tirkî jî bi dil û can dinivîsin.

Dema meriv zimanekî bizanibe ev nayê wê maneyê ku meriv hertim mecbûr e pê binivîse. Ziman jî wasiteyeke, aleteke dema lazim be meriv bikar tîne.

Wek min got, ez kurdên bi kurdî nizanin heta dereceyekê fêm dikim û mazereta wan "dikirim", lê kurdên ku bi kurdî dizanin û li gel vê jî destê wan ji tirkî nabe qet û qet fêm nakim.

Kurdên ku dibêjin em li dijî siyaseta dewleta tirk ya asîmîlekirin û wendakirina kurdan e heta ku pir ne mecbûr be divê bi tirkî nenivîsînin. Yên li gel vê zanebûna xwe jî dev ji nivîsîna tirkî bernedin, nêta wan çi dibe bila bibe ew dibin alîkarê asîmîlebûna miletê xwe, karê dewleta tirk hêsantir dikin.

Heger bi rastî em ji xwe û ji zimanê xwe hez dikin, divê em bi zimanê xwe binivîsin.
Hemû sebeb û argumanên din vala ne û xapandin e û gelşeke girêdayî hest û şexsiyeta me ye.

Divê em ji xwe bipirsin, çima destê me ji tirkî nabe?

Li gel ku em dizanin nivîsandina bi tirkî ji karê bêtir zirarê dide me.

1 kommentar:

  1. Desti xweşbe; birez Zinare Xemo!
    Jixwe kurde ku politikaye bi zimane tirki dikin, wan mala kurda xarakir.Mereme tirka bi ci tenin u kare-bare dewleta tirk sivik dikin.Kurda asimile dikin.
    Birez Zinar; TI gelek rast dibeje.
    Tu her biji.
    Silav u rez
    Merdini

    SvaraRadera

PARVE BIKE